Donmalarda İlk Yardım

[Mc Zindan Ankara Style]

Donma
olayı, kişinin uzun süre soğukta kalması sonucu oluşan bir durumdur.
Soğuğun fiziksel etkisi sonucu oluşan donma olayı, ortamdaki bazı
şartlara bağlı olarak çabuklaşabilir. Donmayı çabuklaştıran şartlar
arasında ortamın nem oranı, kişinin alkollü oluşu, soğukta kalma
süresi, vücudun zayıf olması vb. sayılabilir. Üşüme ile başlayan donma
olayı sırasında kişide baş ağrısı, görme bozukluğu, halsizlik, uyku
hali vb. durumlar oluşur. Daha sonra kan dolaşımında bozukluklar
meydana gelir. Buna bağlı olarak vücudun bazı organlarında ya da
vücudun tamamında katılaşma görülür. Bu duruma donma denir.
Donma tanımında da belirtildiği gibi donma olayı vücudun tamamında veya
bir kısmında meydana gelmesine göre; Genel donmalar, kısmi donmalar
olarak iki ayrı gruba ayrılır.
Genel
donmalar: Genel donma, kişinin uzun süre soğukta kalmasıyla vücut
sıcaklığının düşmesiyle oluşur. Donmak üzere olan kişilerde; Görme
bozukluğu, derinin soluklaşması, morarması ve mumsu bir görünüm alması,
halsizlik ve uyuşukluk, engellenemeyen uyku isteği, zamanla bilincin
kaybolması gibi belirtiler görülür. Donma olayının oluşması durumunda,
vakit geçirilmeden ilk yardım uygulamasına geçilmelidir. Bu amaçla
yapılması gerekli olan ilk yardım uygulamaları; Donmakta olan kişi
ilkyardım ABC'si bakımından değerlendirilmelidir. Donan kişi ani olarak
sıcakla temas ettirilmeden serin bir yere yatırılır. Daha sonra
üzerindeki giysiler çıkarılarak bir örtü ile örtünmesi sağlanır. Donan
hastaya, daha sonra yavaş yavaş masaj ve ovma hareketleri yapılarak
ısınması sağlanır. Bu saydığımız ilk yardım uygulamaları yapılırken
hastanın uyuması engellenmelidir. Yani donan kişinin uyanık kalması
sağlanmalıdır. Hastanın yavaş yavaş artan bir ısıyla ısıtılması
sağlanır. Donana hastaya kesinlikle alkol verilmemelidir. Ancak hastaya
sıcak içecekler verilerek rahatlaması sağlanabilir. Hasta vakit
geçirmeden en yakın sağlık kuruluşuna sevk edilmelidir.
Kısmi
donmalar: Kısmi donmalar, vücudun genellikle el, ayak, burun ve kulak
gibi uç organlarında görülen bir donmadır. Genel donmalar da vücudun bu
uç organlarında donmasıyla başlar. Soğuğun etkisiyle dokulardaki
damarların büzülmesi sonucu organlara yeterince kan gidemez. Buna bağlı
olarak organlarda duyu azalır. Vücudun uç organlarında renk kaybolur.
Bu organlar önce mor renk alır. Daha sonra mumsu renkte bir görünüm
oluşur. Uç organlardan el ve ayak parmaklarının donması sırasında
şiddetli bir ağrı hissedilir. El ve ayak gibi organlarda şiddetli ağrı
duyulmasına karşılık kulak ve burun gibi uç organların donmasında ise
ağrı hissedilmez. Kısmi donmalar sırasında uygulanacak ilk yardım
kuralları ise şöyledir;

Donmakta olan organda kan dolaşımı
bozulduğundan öncelikle donan organ gevşetilerek kan dolaşımının
normale dönmesi sağlanır. Bu iş için kişi vücudunun diğer sıcak
bölgelerini kullanabilir. Örneğin, donmakta olan parmak uçları koltuk
altına alınarak ısıtılabilir. Yine kulak ve burun gibi organlar ise
avuç içine alınarak yavaş yavaş ovularak donması önlenebilir. Ayakların
donmasında, ayaklar ılık suya batırılmış bir bez ile ovulmalıdır. Daha
sonra ayaklar kuru bir fanila ile yavaş yavaş ovulur. Bu işe deri eski
rengini alıncaya kadar devam edilir. Hasta en yakın sağlık kuruluşuna
ulaştırılır. Donmalarda uyulması gereken kurallardan en önemlilerinden
birisi donmakta olan organın kesinlikle ateşe karşı tutulmamasıdır.
Donana organın ateşe karşı tutulması sonucunda kangren meydana
gelebilir.