Yaş Antlaşması Nedeni ve Sonuçları

[Mc Zindan Ankara Style]

1787-1791 harbi sonunda, 10 Ocak 1792 tarihinde imzalanan Osmanlı-Rus
Antlaşması. Osmanlı Devleti'nin,
Kırım’ı kurtarmak gayesiyle, 19 Ağustos 1787’de, Rusya’ya açtığı savaş,
Avusturya’nın da savaşa dahil olmasıyla, aleyhte gelişti. Özi, Kili, İsmail,
Anapa ve Soğucak gibi kaleler, Rusların eline geçti. Neticede, İngiltere, Prusya
ve İspanya’nın arabuluculuğuyla, 18 Ağustos 1791 tarihinde, Osmanlı Devleti ile
Rusya arasında, sekiz aylık bir süre için Kalas Mütarekesi imzalandı.
Arkasından, Kasım 1791’de, Yaş kasabasında barış görüşmelerine başlandı.
Yaklaşık iki buçuk ay süren uzun ve çetin müzakerelerden sonra, 10 Ocak 1792
tarihinde, Osmanlı Devletiyle Rusya arasında Yaş Barış Antlaşması imzalandı.
Tamamı on üç madde olan bu antlaşmaya göre:
1. 1774 Kaynarca, 1779 Aynalıkavak, 1783 Ticaret ve 1784’te Kırım ile
Taman’ın ilhakıyla Koban Nehrinin hudut tayini hakkındaki antlaşmalar yine
eskisi gibi kalıyordu.

2. Turla (Dinyester) Nehri hudut kesilerek, bunun sol tarafındaki arazi, yani
Aksu ile Turla arasındaki Özi Kırı, Özi Kalesi, Ruslara terk edildi. Sağ
tarafındaki memleketler, yani Bender, Akkerman, Kili, İsmail ve diğer tarafta
Rusların işgalindeki kale ve şehirler Osmanlılara iade ediliyordu.

3. Boğdan Voyvodalığının borçları ve geride kalan vergileri iptal edilecek ve
antlaşmadan sonraki iki yıl, her türlü vergiden muaf tutulacaktı. Af ilan
edilip, isteyenler yine memleketlerine dönebileceklerdi.

4. Tiflis Hanlığına, Çıldır valileri veya beyleri tarafından taarruz
olunmayacaktı.

5. Kuzey Afrika’daki Garb Ocakları,
Rus ticaret gemilerine taarruzda bulunurlarsa, zarar tazmin edilecekti.

Böylece, Yaş Antlaşmasının da imzalanmasıyla, 1787 yılında Osmanlı Devletiyle
Rusya arasında başlayan, sonra da Avusturya’nın katılmasıyla genişleyen savaş
fiilen ve resmen sona ermiş oldu.